Kurs złotego wobec dolara to temat, który od lat budzi zainteresowanie ekonomistów, przedsiębiorców i osób śledzących rynek walutowy. Idea, że złoty mógłby osiągnąć parytet jeden do jednego z dolarem, wydaje się atrakcyjna, ale wymaga realistycznego spojrzenia na fundamenty gospodarcze i mechanizmy, które kształtują wartość waluty. Zrównanie kursu PLN z USD to scenariusz teoretycznie możliwy, jednak bardzo mało prawdopodobny w dającej się przewidzieć przyszłości.
Co decyduje o wartości waluty?
Wartość waluty wynika z wielu czynników makroekonomicznych i rynkowych:
- siły gospodarki i jej potencjału wzrostu,
- poziomu inflacji i stabilności cen,
- stóp procentowych ustalanych przez bank centralny,
- salda obrotów bieżących i handlu zagranicznego,
- poziomu zadłużenia państwa i sektora prywatnego,
- wiarygodności instytucji publicznych,
- zaufania inwestorów zagranicznych.
Kurs dolara amerykańskiego opiera się na pozycji USA jako największej gospodarki świata, na dominującej roli dolara w handlu globalnym i finansach międzynarodowych oraz na płynności rynków amerykańskich obligacji i aktywów.
Jak złoty wypada na tle dolara?
Polska gospodarka, choć dynamicznie rozwijająca się, ma znacznie mniejszą skalę niż gospodarka Stanów Zjednoczonych. Polska waluta nie pełni funkcji waluty rezerwowej ani głównego środka rozliczeń międzynarodowych. To ogranicza popyt na złotego w transakcjach globalnych i sprawia, że jego wartość jest bardziej podatna na zmienność kapitału portfelowego.
Dolar jest powszechnie uznawany za walutę „bezpiecznej przystani”, co powoduje, że w czasie kryzysów inwestorzy przenoszą kapitał do aktywów denominowanych w USD. Złoty w podobnych warunkach często traci na wartości.
Czy silny wzrost gospodarczy może doprowadzić do parytetu?
Scenariusz długofalowego, bardzo szybkiego rozwoju gospodarczego Polski teoretycznie sprzyjałby umocnieniu złotego. Wzrost PKB powyżej średniej unijnej, spadek długu publicznego, przyciąganie kapitału zagranicznego i inwestycji mogłyby powodować aprecjację waluty.
Jednak nawet w przypadku istotnego wzmocnienia złotego, osiągnięcie kursu 1 PLN = 1 USD wymagałoby radykalnej zmiany relacji wartości walutowych, porównywalnej z rewaloryzacjami, jakie w historii przeprowadzały kraje przy hiperinflacji lub denominacji pieniądza. Polska nie ma potrzeby wprowadzania takiej reformy, a sam proces w warunkach płynnego kursu rynkowego nie zachodzi z dnia na dzień.
Czynniki ograniczające możliwość parytetu
Istnieje kilka przeszkód, które sprawiają, że kurs złotego nie ma realnych szans na osiągnięcie równowartości dolara:
- relatywna wielkość gospodarki i różnica w sile nabywczej,
- brak globalnej roli złotego jako waluty rezerwowej,
- mniejszy rynek kapitałowy i niższa płynność,
- większe wahania kursu związane z przepływami portfelowymi,
- różnice w poziomie stóp procentowych i cyklach koniunkturalnych,
- odmienna struktura eksportu i importu.
Aprecjacja złotego wymagałaby trwałego przewartościowania polskiej gospodarki i relacji handlowych z USA. Nawet jeśli złoty w dłuższym okresie umocni się w stosunku do dolara, osiągnięcie parytetu nie jest obecnie scenariuszem rozważanym przez analityków instytucji finansowych.
Jakie zmiany mogłyby przybliżyć taki scenariusz?
Hipotetycznie kurs jeden do jednego mógłby być efektem skrajnych wydarzeń:
- poważnego załamania wartości dolara wskutek globalnego kryzysu zadłużenia USA,
- wprowadzenia rewaloryzacji złotego w ramach reformy monetarnej,
- skokowego wzrostu siły nabywczej złotego wobec dolara z powodu bardzo silnej aprecjacji polskiej gospodarki.
W praktyce takie wydarzenia są jednak mało prawdopodobne i obarczone ogromnym ryzykiem dla stabilności finansowej.
Źródła:
- „Exchange Rate Dynamics and Emerging Markets”, 2020, Joanna Wójcik
- „Monetary Policy and Currency Strength in Central Europe”, 2021, Tomasz Radecki
- „Dollar Dominance and Global Financial Stability”, 2019, Paul Harrison